5 marca na Zamku Królewskim w Warszawie wręczono Nagrodę im. prof. Aleksandra Gieysztora. Laureatem XX edycji tego wyróżnienia został bp Waldemar Pytel. Laudację na cześć nagrodzonego wygłosił prof. Jacek Purchla, członek zarówno kapituły nagrody, jak i Rady Uczelni UJ.
Nagroda im. prof. A. Gieysztora przyznawana jest przez Fundację Kronenberga przy banku Citi Handlowy od roku 1999. Patron wyróżnienia był prezesem Polskiej Akademii Nauk, członkiem Rady Fundacji Kronenberga, wybitnym polskim humanistą o międzynarodowej sławie. Przyznawana za wybitne osiągnięcia, mające na celu ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego nagroda jest powszechnie uznawana za najbardziej prestiżowe wyróżnienie w tej dziedzinie.
Laureatem Nagrody im. prof. Aleksandra Gieysztora w roku 2019 został ksiądz biskup Waldemar Pytel, którego wyróżniono "za ponad trzydziestoletni wysiłek na rzecz ocalenia, rewitalizacji i przywrócenia duchowej roli świdnickiemu kwartałowi luterańskiemu wraz z kościołem Pokoju - miejscem Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dzięki niezwykłej determinacji ks. Pytla świdnicki kościół ewangelicko-augsburski jest dziś pomostem symbolizującym ciągłość dziejów Śląska mimo tragedii XX wieku i miejscem dialogu polsko-niemieckiego, ważnym w procesie pojednania obu narodów".
Jak przypomniał w swoim wystąpieniu prof. Jacek Purchla, świdnicki kościół Pokoju wzniesiono na mocy traktatu westfalskiego z 1648 roku kończącego pierwszą i jedną z najkrwawszych wojen religijnych w Europie - wojnę trzydziestoletnią. Protestanci śląscy, poddani ultrakatolickich Habsburgów, uzyskali wówczas prawo do wzniesienia zaledwie trzech kościołów. Pozwolenie zawierało jednak szereg zakazów. Świątynia nie mogła mieć bryły przypominającej kościół, dzwonnicy, szkoły parafialnej. Miała być zbudowana z materiałów nietrwałych nie dłużej niż w rok. Kamień węgielny pod świdnicki kościół położono latem 1656 roku. Niespełna rok później odprawiono w nim pierwsze nabożeństwo. Przed wybuchem drugiej wojny światowej parafia liczyła siedemnaście tysięcy wiernych. Pracowało w niej sześciu duchownych, kilku diakonów, trzech ogrodników. Była to cała struktura organizacyjna: szpitale, stowarzyszenia, fundacje i nieprawdopodobna ilość różnych inicjatyw. Kościół i cała Świdnica jakimś cudem ocalały podczas wojny.
- Działania ks. Pytla - rewitalizacja odnosząca się zarówno do materii, jak i ducha miejsca, okazały się precedensem w skali światowej. Ocalony przez niego świdnicki kościół ewangelicko-augsburski okazał się pomostem zapewniającym ciągłość dziejów mimo tragedii XX wieku i wymiany ludności. A skoro tak, to ksiądz biskup Waldemar Pytel jest budowniczym mostów, Brückenbauerem, a może wypada dziś powiedzieć Pontifexem! Daje nam przy tym niezwykłą lekcję Śląska i lekcję dziedzictwa. Bo dziedzictwo to my. To nasza pamięć, nasz wybór i nasza tożsamość. To również nasza kultura. Bo kultura to umiejętność dziedziczenia. Tego nas też uczy dzisiejszy Laureat - mówił prof. Purchla w laudacji.
